Defter-Beyan

Amortismana tabi iktisadi kıymetlere ilişkin işlemler, 1/1/2019 tarihinden itibaren zorunlu olarak Sistemde yer alan “Sabit Kıymet Yönetimi” menüsü üzerinden takip edilecektir.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde yer alan “Sabit Kıymet Yönetimi” başlığı tıklanır ve ilgili başlıklardan sabit kıymet işlemlerine devam edilir.“Sabit Kıymet Yönetimi” nin kullanımına ilişkin bilgilere https://www.defterbeyan.gov.tr/tr/yardim/kilavuz adresinde yer alan Kılavuzdan erişilebilir.

Serbest Meslek Kazanç Defteri, İşletme Defteri ve Çiftçi İşletme defterlerinden en az biri açık olan mükelleflerinde “Amortisman Defteri” bulunmaktadır.

Serbest Meslek Kazanç Defteri, İşletme Defteri ve Çiftçi İşletme defterlerinden en az biri açık olan mükelleflerin “Amortisman Defteri” sistem tarafından otomatik olarak açılmaktadır. Bu defterler “Sistem Yönetimi” başlığı altında yer alan “Defter İşlemleri” menüsünden kontrol edilebilir.

“Serbest Meslek Kazanç Defteri”, “İşletme Defteri” veya “Çiftçi İşletme Defter” türlerinden en az biri açık olan mükelleflerin “Amortisman Defteri” Sistem tarafından otomatik olarak açılmaktadır.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde “Muhasebe Bilgileri" başlığı altında yer alan “Gider Ekle” menüsü tıklanarak “Belge Bilgisi” bölümünde uygun belge seçildikten sonra “Gider Kalemleri” bölümünde sırasıyla “alış türü” “normal alım”, “gider kayıt türü” “sabit kıymet alışı” ve uygun “amortisman gider türü” seçilerek kayıt yapılabilir.

Kayıt sırasında gider kalemlerine ek olarak “Sabit Kıymet Kodu” ve “Sabit Kıymet Adı” alanları belirir ve bu alanlar sabit kıymet kayıt işlemleri için doldurulması zorunlu alanlardır.

Diğer taraftan, değişiklik ve silme işlemleri de bu ekran üzerinden yapılabilir.

Sabit Kıymet Yönetimi başlığı altında yer alan Giriş İşlemleri bölümünden  “Aktifleştirme” menüsü kullanmak suretiyle aktifleştirilecek olan taslak sabit kıymet(ler) seçilir. VUK kapsamına uygun olarak, amortisman hesaplama işlemleri için gerekli olan ek bilgiler sisteme girilir ve kaydedilir. Sistem taslak durumundaki sabit kıymeti aktifleştirir ve amortisman gideri ayırılabilir duruma getirilebilmektedir.

Sisteme “Sabit Kıymet Alışı” gider kalemini içeren bir gider belgesi kaydedildiğinde “Aktifleştirmeye Git” yönlendirmesi ile aktifleştirme süreci başlatılabilir. Aktifleştirme işleminin bu sırada yapılmaması durumunda sonraki bir zamanda da  “aktifleştirme” işlemi yapılabilir.

Kayıt yapıldıktan sonraki bir zamanda “aktifleştirme” yapmak için ise, “Sabit Kıymet Yönetimi” başlığı altında yer alan “Giriş İşlemleri” menüsünde bulunan “Aktifleştirme” seçeneğine girilir. Aktifleştirilmek istenen sabit kıymet seçilerek amortisman hesaplaması için zorunlu olan bilgiler girilerek kayıt süreci tamamlanabilir.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde “Sabit Kıymet Yönetimi” başlığı altında yer alan “Giriş İşlemleri” menüsünde “Amortisman Hesaplama” seçeneğinden, amortisman ayrılmak istenen dönem seçildiğinde, söz konusu döneme ilişkin amortisman gideri Sistem tarafından hesaplanır ve kullanıcıya gösterilir.

Kullanıcının Sistem tarafından yapılan hesaplamayı kaydetmesi ile ayrılacak amortismana ilişkin gider kaydı otomatik olarak oluşur.

Diğer taraftan, değişiklik ve silme işlemleri de bu ekran üzerinden yapılabilir.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde “Sabit Kıymet Yönetimi” başlığı altında yer alan “Giriş İşlemleri” menüsünde “Amortisman Hesaplama” seçeneğinden, “Tüm Belgeyi Görüntüle”nin işaretlenmesi ile aktifte kayıtlı olan sabit kıymetlere ait amortisman hesaplaması yapılan bilgiler ve giderleştirilmiş tutarlar görüntülenebilir.

Diğer taraftan söz konusu bilgiler “Excel” ve  “pdf” formatları ile bilgisayara kaydedilebileceği gibi “Amortisman Defteri”nden de bu bilgilere ulaşılabilir.

Sabit kıymet aktifleştirme işlemi sırasında “normal amortisman hesaplama yöntemi”nde dönemin “aylık” seçilmesi durumunda her ayın sonunda (en erken ayın son takvim günü), dönemin “üç aylık” seçilmesi durumunda üç aylık dönemler sonunda (en erken çeyrek dönemin son takvim günü), dönemin “yıllık” seçilmesi durumda ise yıl sonunda (en erken mali yıl sonunda) amortisman gider kaydı kullanıcılar tarafından oluşturulabilecektir.

Yıl içerisinde aktifleştirilen sabit kıymet için önceki dönemlere isabet eden amortisman giderleri seçilen amortisman yöntemine (normal-kıst) göre giderleştirilir.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde “Sabit Kıymet Yönetimi” başlığı altında yer alan “Amortisman Defterinde” kaydedilen (aktifleştirilen) sabit kıymetler ve bu sabit kıymetlere ilişkin ek maliyetler, mali yıl içerisinde ayrılan amortismanlar, önceki yıllarda ayrılan amortisman bilgileri yer almaktadır. Söz konusu bilgiler “Excel” ve “pdf” formatları ile bilgisayara kaydedilebilir.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde "Muhasebe Bilgileri" başlığı altında yer alan "Gider Ekle" menüsü tıklanarak "Belge Bilgisi" bölümünde uygun belge seçildikten sonra "Gider Kalemleri" bölümünde sırasıyla "alış türü" "normal alım" , "gider kayıt türü" "sabit kıymet ek maliyet" ve uygun gider kayıt alt türü seçilerek kayıt yapılır.

Ek maliyet kaydı yapılırken mutlaka bu maliyetin hangi sabit kıymet ile bağlantılı olduğu gider kalemi içinde belirtilir. Ek maliyet girişleri Sistem tarafından otomatik olarak aktifleştirilir ve amortisman gideri ayrılabilir duruma getirilir.

Cari yıldan önce alınmış ancak işletmenin aktifine alınmayan sabit kıymetlrer “Devir Fişi” ile Sisteme kaydedilebilir.

Sistemde “Sabit Kıymet Yönetimi” başlığı altında yer alan “Giriş İşlemleri” menüsündeki “Devir Fişi” seçeneği seçilerek geçmiş dönemlerde alınan ve aktifte yer alan sabit kıymetlerin girişleri yapılabilir.

Sabit Kıymet Yönetimi başlığı altında yer alan “Giriş İşlemleri” bölümünden  “Devir Fişi” ekranından  sabit kıymet ve bu sabit kıymet için beyan edilmiş olan amortisman gideri bilgileri sisteme giriş yapılır  ve kaydedilir. Sistem sabit kıymeti otomatik olarak aktifleştirir ve amortisman gideri ayırılabilir duruma getirir. Devir Fişi kalemi değişiklik ve silme işlemleri de bu ekrandan yönetilir.

Böyle bir uyarı ile karşılaşılması durumunda “Devir Fişi” ekranında sağ tarafta “Devir Fişi Kayıtları Listesi” bölümündeki ünlem işaretine tıkanıldığında ekrana gelen uyarı açıklaması doğrultusunda, “Devir Fişi” “Tedarikçi Cari Bilgileri” bölümünde yer alan hatalı satırlar düzetilip “Kayıt Güncelle” butonuna tıklandıktan sonra” Devir Fişi Kayıtları Listesi” bölümünün altındaki “Belgeyi Kaydet” butonuna basılarak kayıt işlemi tamamlanabilir.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde yer alan “Muhasebe Bilgileri" başlığı altında yer alan “Gelir Ekle” menüsü tıklanarak “Belge Bilgisi” bölümünde uygun belge seçildikten sonra “Gelir Kalemleri” bölümünde sırasıyla “satış türü” “Diğer İşlemler (KDV Beyannamesi)”, “Kısmi İstisna Kapsamına Giren İşlemler” veya “Tam İstisna Kapsamına Giren İşlemler” seçilip “gelir kayıt türü” ve gelir kayıt alt türü “Sabit Kıymet Satışı” olarak seçilir ve ardından ekrana açılan “Sabit Kıymet Bilgileri” menüsünden satış işlemi yapılmak istenen sabit kıymet seçilerek sabit kıymet satış kayıt işlemi yapılır.

Sabit kıymet satış işlemi kaydedildikten sonra Sistem tarafından sabit kıymetin “net defter değeri” ve “satış tutarı” referans alınarak, “sabit kıymet satış karı” veya “sabit kıymet satış zararı” otomatik olarak oluşur ve kaydedilir. Söz konusu kar veya zarar için kullanıcılar tarafından yeni bir kayıt yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde yer alan “Muhasebe Bilgileri" başlığı altında yer alan “Gelir Ekle” menüsü tıklanarak “Belge Bilgisi” bölümünde uygun belge seçildikten sonra “Gelir Kalemleri” bölümünde sırasıyla “satış türü” “tam istisna kapsamına giren işlemler” seçilip “gelir kayıt türü” ve gelir kayıt alt türü “Sabit Kıymet Satışı” olarak seçilir ve ardından ekrana açılan “Sabit Kıymet Bilgileri” menüsünden satış işlemi yapılmak istenen sabit kıymet seçilerek sabit kıymet satış kayıt işlemi yapılır.

Sabit kıymet satış işlemi kaydedildikten sonra Sistem tarafından sabit kıymetin “net defter değeri” ve “satış tutarı” referans alınarak, “sabit kıymet satış karı” veya “sabit kıymet satış zararı” otomatik olarak oluşur ve kaydedilir. Söz konusu kar veya zarar için kullanıcılar tarafından yeni bir kayıt yapılmasına gerek yoktur.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde yer alan “Muhasebe Bilgileri" başlığı altında yer alan “Gelir Ekle” menüsü tıklanarak “Belge Bilgisi” bölümünde uygun belge seçildikten sonra “Gelir Kalemleri” bölümünde sırasıyla “satış türü” “kısmi istisna kapsamına giren işlemler” seçilip “gelir kayıt türü” ve gelir kayıt alt türü “Sabit Kıymet Satışı” olarak seçilir ve ardından ekranda açılan “Sabit Kıymet Bilgileri” menüsünden satış işlemi yapılmak istenen sabit kıymet seçilerek sabit kıymet satış kayıt işlemi yapılır. Sabit kıymet satış işlemi kaydedildikten sonra Sistem tarafından sabit kıymetin “net defter değeri” ve “satış tutarı” referans alınarak, “sabit kıymet satış karı” veya “sabit kıymet satış zararı” otomatik olarak oluşur ve kaydedilir. Söz konusu kar veya zarar için kullanıcılar tarafından yeni bir kayıt yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

Sabit kıymet satış işlemi kayıt altına alındıktan sonra sistem tarafından sabit kıymetin “net defter değeri” ve “satış tutarı” referans alınarak,  “sabit kıymet satış karı” veya “sabit kıymet satış zararı” otomatik olarak oluşur ve kaydedilir.

Söz konusu kar veya zarar için kullanıcılar tarafından yeni bir kayıt yapılmasına gerek bulunmamaktadır.

Sistem tarafından otomatik oluşturulan sabit kıymet satışına ilişkin kar veya zarar kayıtlarındaki tutarlarda elle (manuel) olarak değişiklik ve silme işlemi yapılması mümkün değildir.

Bununla birlikte söz konusu kar veya zararın doğmasına sebep olan sabit kıymet satış kaydı silinebilir. Bu durumda, silinen kayda ilişkin olarak Sistem tarafından yapılan kayıtlarda silinir.

Diğer taraftan, sabit kıymet satışına ilişkin kayıt üzerinde güncelleme yapılamaz. Bu kayıtta bulunan bilgilerin değiştirilmesi isteniyorsa, kaydın silinmesi ve yeniden oluşturulması gerekir.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde  “Muhasebe Bilgileri" başlığı altında yer alan “Hesap Özetinde” seçilen döneme uygun olarak; amortisman giderlerine ait toplam tutar, sabit kıymet satışından kaynaklı kar tutarı bilgisi (diğer gelirler), sabit kıymet satışından kaynaklı zarar tutar bilgisi (diğer giderler)  yer almaktadır.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde “Muhasebe Bilgileri" başlığı altında yer alan “Gider Ekle” menüsü tıklanarak “Belge Bilgisi” bölümünde uygun belge seçildikten sonra “Gider Kalemleri” bölümünde sırasıyla “alış türü” “normal alım”, “gider kayıt türü” “sabit kıymet alışı” ve “amortisman gider türüne ise  uygun olarak”  “Binek İkinci El Araçlara, “Binek Sıfır Araçlara (KDV-ÖTV Dâhil)” veya  Binek Sıfır Araçlara (KDV-ÖTV Hariç) ilişkin gider türlerinden biri  seçilerek kayıt yapılabilir.

“Amortismana Tabi iktisadi Tutar” alanına 7194 sayılı kanun kapsamında itfa sürecince ayrılacak amortisman tutarı, “Gerçek Değer” alanına ise araç alış tutarı yazılması gerekmektedir.