Defter-Beyan

Serbest meslek erbabı, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile basit usule tabi olan mükelleflerin kayıtlarının elektronik ortamda tutulması, bu mükelleflerden defter tutmak zorunda olanların defterlerinin bu kayıtlardan hareketle oluşturulmasına, saklanmasına ve ibrazına, vergi beyannameleri, bildirim ve dilekçelerin elektronik ortamda Başkanlığın elektronik beyan ve bildirim sistemleri aracılığıyla verilebilmesi amacıyla geliştirilen Sistemdir.

Sisteme giriş yapılarak gelir ve gider kayıtları elektronik ortamda gerçekleştirebilir, defterler bu kayıtlardan hareketle elektronik ortamda oluşturabilir, saklanabilir ve beyannameler hazırlanarak ve onaylanabilecektir.

• Bir muhasebe programına ihtiyaç duyulmaksızın internetin olduğu her yerden vergisel ve ticari işlemlerin elektronik ortamda kayıt altına alınabilmesi.
• Kırtasiyeciliği azaltması.
• Defter tasdikine ihtiyaç duyulmaması.
• Defterleri muhafaza etmeye yönelik maliyetlerin ve bürokratik işlemlerin azaltılması.
• Kayıt dışı ekonomi ile etkin bir şekilde mücadele edilmesi.
• Vergiye gönüllü uyum seviyelerinin artırılması.

• Serbest Meslek Kazancı Elde Eden Mükellefler
• Basit Usule Tabi Mükellefler
• İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutan Mükellefler

Basit usule tabi mükellefler ile serbest meslek erbapları (noterler ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar hariç) 1/1/2018, diğer mükellefler ise 1/1/2019 (serbest meslek kazanç defteri yanında işletme hesabı esasına göre defter tutanlar açısından 1/1/2018) tarihinden itibaren Sistemi kullanılması zorunludur.

Sistemi kullanmaya başlayacak mükellefler www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden veya gelir vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesi aracılığıyla başvuru yapmaları gerekmektedir.

Basit usule tabi mükellefler başvurularını;

• Kendileri
• Aralarında 486 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin ekinde (Ek:1) yer alan “Defter-Beyan Sistemi Kullanımı Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi (Meslek Odaları ile Basit Usulde Vergilendirilen Üyeleri İçin)” düzenledikleri meslek odaları,
• 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Gönderme Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” imzaladıkları meslek mensupları,

aracılığıyla yapabileceklerdir.

Defter-Beyan Sistemini kullanmak zorunda olan mükelleflerin, Sistemi kullanmaya başlayacakları takvim yılından önceki ayın son gününe kadar (bu gün dahil) www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden veya gelir vergisi yönünden bağlı bulundukları vergi dairesi aracılığıyla başvuru yapmaları gerekmektedir.

Defter-Beyan Sisteminin uygulanmaya başlanmasından sonra mükellefiyet tesis ettiren ve söz konusu Sistemi kullanmak zorunda olan basit usule tabi mükellefler kendileri veya aracılık ve sorumluluk yetkisi verdiği meslek odası veya meslek mensupları aracılığıyla işe başlama bildiriminin verildiği günü izleyen yedinci iş günün mesai saati sonuna kadar ilgili vergi dairesine başvuru yapacaklardır. Söz konusu başvuru işe başlama bildiriminin verildiği günü izleyen yedinci iş gününün sonuna (saat 23.59’a) kadar www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden de yapılabilecektir.

Basit usule tabi mükelleflerden;

a) Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediği veya kullandığı tespit edilenlerin, bu hususun kendilerine tebliğ edildiği tarihi takip eden aybaşından önce,

b) Mevcut işine 193 sayılı Kanunun 51 inci maddesinde belirtilen faaliyetleri ilave edenlerin, bu faaliyetlere ilişkin işe başlama bildiriminin verildiği günü izleyen yedinci iş günü sonuna kadar,

c) Gerçek usulde vergilendirilmekte iken 193 sayılı Kanunun 46 ncı maddesinde yer alan düzenleme gereği basit usule tabi olmayı yazı ile talep eden mükelleflerin ise, anılan maddede belirtilen şartların gerçekleştiği takvim yılının son gününe (bu gün dâhil) kadar kendileri veya aracılık ve sorumluluk yetkisi verdiği meslek odası veya meslek mensupları aracılığıyla www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden elektronik ortamda veya gelir vergisi yönünden bağlı oldukları vergi dairesine başvuru yapmaları gerekmektedir.

Söz konusu mükelleflerin Sisteme, “basit usul tabi mükellef” olarak başvuru yapması gerekmektedir.

Sisteme giriş sırasında kullanılacak şifre bilgisi, mükellef veya noterden yetkilendirdiği kişi tarafından gelir vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine yapılacak başvuru ile alınabilecektir.

Şifrenin vergi dairesine başvurularak talep edilmesi halinde, vergi dairesi tarafından muhataba müracaat anında sistemden üretilecek şifreyi ihtiva eden kapalı bir zarf, Teslim Tutanağı karşılığı mükellef veya yetkilendirdiği kişiye verilecektir.

Sistemin kullanılması için mükellef, meslek mensubu ya da meslek odası tarafından kullanıcı kodu ve şifre teminine yönelik olarak yapılan başvuruların değerlendirilmesinde, 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile elektronik beyanname uygulamasına ilişkin ilgili diğer mevzuat dikkate alınacaktır.

Defter-Beyan Sistemine kullanıcı kodu veya Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Numarası (TCKN) ve şifre bilgileri kullanılarak www.defterbeyan.gov.tr adresi üzerinden giriş yapılacaktır.

Meslek odaları Defter-Beyan Sistemini kullanmakla yükümlü olan mükellefler arasında yer almamaktadır. Meslek odaları bu Sistemi sadece, basit usulde vergilendirilen üyelerinin gelir ve giderlerinin kaydedilmesi, beyannamelerinin gönderilmesi için kullanabilecektir.

5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamında esnaf ve sanatkârlar tarafından kurulan “Meslek Odaları” basit usulde vergilendirilen üyelerinin kayıtlarının tutulması ve beyannamelerinin gönderilmesi için Sistemi kullanabileceklerdir.

Basit usule tabi mükellefler “ Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi” ile “Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ni ve  Katma değer vergisi mükellefiyeti olanlar “KDV Beyannamesi’ni de Sistem üzerinden gönderebileceklerdir.

486 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 7 nci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince, basit usule tabi mükelleflerin alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üçer aylık kayıtların, izleyen ayın sonuna kadar Sisteme kaydedilmesi gerekmektedir.

Ancak, söz konusu Genel Tebliğin 499 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile değişik geçici 2 nci maddesi kapsamında, basit usule tabi mükelleflerin 30/4/2018 ve 31/7/2018 tarihine kadar kaydedilmesi gereken alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üçer aylık kayıtları 31/10/2018 tarihine kadar Sisteme kaydedilebilecektir.

Evet, Perakende Satış Fişleri kaydı için belirlenen formatta hazırlanan Excel dosyası ile Sisteme kayıt yapılabilir. Müşterinin/üyenin sayfasındayken “Muhasebe Bilgileri” başlığı altında yer alan “Toplu Gelir Belgesi Ekle” menüsü tıklanarak “Basit Usul Perakende Satış Fişi Veri Formatı” nı içeren “örnek Excel şablonu” na ulaşılır. Kaydedilecek verilerin bu şablon üzerinden hazırlanmasından sonra, “Excel Göster” butonuna basılarak ya da ilgili yere “Sürükle Bırak” ile hazırlanan dosya eklenerek bilgiler Sistemde görülebilir ve “Kaydet” butonu ile kayıt tamamlanabilir.

Evet, gün sonu hasılatlarının kaydı için belirlenen formatta hazırlanan Excel dosyası ile Sisteme kayıt yapılabilir. Müşterinin/üyenin sayfasındayken “Muhasebe Bilgileri” başlığı altında yer alan “Toplu Gelir Belgesi Ekle” menüsü tıklanarak “Basit Usul Gün Sonu Hasılatı Veri Formatı”nı içeren “örnek Excel şablonu”na ulaşılır. Kaydedilecek verilerin bu şablon üzerinden hazırlanmasından sonra, “Excel Göster” butonuna basılarak ya da ilgili yere “Sürükle Bırak” ile hazırlanan dosya eklenerek bilgiler Sistemde görülebilir ve “Kaydet” butonu ile kayıt tamamlanabilir.

Evet, Z raporlarının kaydı için belirlenen formatta hazırlanan Excel dosyası ile Sisteme kayıt yapılabilir. Müşterinin/üyenin sayfasındayken “Muhasebe Bilgileri” başlığı altında yer alan “Toplu Gelir Belgesi Ekle” menüsü tıklanarak “Basit Usul Z Raporu Veri Formatı”nı içeren “örnek Excel şablonu”na ulaşılır. Kaydedilecek verilerin bu şablon üzerinden hazırlanmasından sonra, “Excel Göster” butonuna basılarak ya da ilgili yere “Sürükle Bırak” ile hazırlanan dosya eklenerek bilgiler Sistemde görülebilir ve “Kaydet” butonu ile kayıt tamamlanabilir.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde “Oda İşlemleri” başlığı altında yer alan “Mükellef Yönetimi” menüsü tıklanarak “Mükellef Seçimi” bölümünden üye seçilerek “Hızlı Geçiş Yap” butonuna basıldığında seçilen üyenin sayfasına geçiş yapılacaktır.

Sol menüde yer alan “Muhasebe Bilgileri” başlığı altında yer alan “Gelir Listele” ve “Gider Listele” menüleri tıklanarak “Gelir Ayrıntısı” ile “Gider Ayrıntısı” kutucuklarında “Belgeye Git” butonuna basıldığında açılan ekranda “Eklenen Gelirler” ile “Eklenen Giderler” kısmının altına tek tıklanması ile birlikte “Belge Bilgisi” bölümünde “Deftere Kayıt Tarihi”, “Belge Tarihi” ve “Belge Türü” dışındaki alanlar ile “Gelir Kalemleri” ve “Gider Kalemleri” bölümlerinde istenilen değişiklikler yapıldıktan sonra öncelikle “Satır Güncelle” daha sonra “Belgeyi Güncelle” butonlarına basılarak belge güncellenebilecektir.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde “Oda İşlemleri” başlığı altında yer alan “Mükellef Yönetimi” menüsü tıklanarak “Mükellef Seçimi” bölümünden üye seçilerek “Hızlı Geçiş Yap” butonuna basıldığında seçilen üyenin sayfasına geçiş yapılacaktır.

Sol menüde “Muhasebe Bilgileri” başlığı altında yer alan “Gelir Listele” ve “Gider Listele” menüleri tıklanarak “Gelir Ayrıntısı” ile “Gider Ayrıntısı” kutucuklarında “Belgeye Git” butonuna basıldığında açılan ekranda sağ alt köşede yer alan “Belgeyi Sil” butonuna basıldığında ilgili belge silinecektir.

Kullanıcı kodu ve şifresi bulunmayan meslek mensupları 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Gönderme Aracılık Yetkisi Talep Formu”nu, meslek odaları ise 15 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Sirküleri ekinde yer alan “Basit Usulde Vergilendirilen Mükelleflerin Beyannamelerinin Elektronik Ortamda Gönderilmesine Aracılık Yetkisi Talep Formu”nu doldurmak suretiyle bağlı oldukları vergi dairesine müracaat ederek kullanıcı kodu ve şifre temin edebileceklerdir.

Mükellefler adına Sistem üzerinden işlem yapabilmek için meslek mensuplarının bu mükellefler ile 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ekinde yer alan “Elektronik Beyanname Gönderme Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi”ni, meslek odalarının ise 486 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğin ekinde (Ek:1) yer alan “Defter-Beyan Sistemi Kullanımı Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi (Meslek Odaları ile Basit Usulde Vergilendirilen Üyeleri İçin)”ni imzalamaları ve 340 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin (V-2) numaralı bölümünde düzenlenen usul ve esaslar çerçevesinde Gelir İdaresi Başkanlığına bildirmeleri gerekmektedir.

Sistem içerisinde “Sistem Yönetimi” alanında “Kullanıcı Ekle” kısmında alt kullanıcı yetkisi verilmek istenilen kişinin T.C. Kimlik Numarası yazıldıktan sonra, sorgula butonuna tıklanarak, Sosyal Güvelik Kurumuna kayıtlı çalışan-işveren ilişkisi olmak kaydıyla alt kullanıcı tanımlaması yapılabilmektedir. "Kullanıcı Listele" alanından girişi yapılan alt kullanıcı bilgilerine ulaşılabilmekte ve Sistem içerisinden şifre oluşturulduktan sonra “Yetkilendirme İşlemleri” alanından tanımlanmış olan kullanıcılara Sistemin menülerinin kullanımını konusunda yetki verilebilmektedir.

“Meslek odası” veya “meslek mensubu” gelir vergisi yönünden bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurarak yanında sigortalı olarak çalışan işçisini Defter-Beyan Sistemine alt kullanıcı olarak tanımlayabilmektedir.

Sistemde alt kullanıcı olarak eklenen Sosyal Güvenlik Kurumuna kayıtlı çalışan personelin beyanname onaylama yetkisi bulunmamaktadır.

Sisteme giriş ekranından ( https://portal.defterbeyan.gov.tr/auth/login) “Alt Kullanıcı” kısmı seçilerek “Ana Kullanıcının Vergi Kimlik Numarası”, “Alt Kullanıcının T.C. Kimlik Numarası” ve Sistem üzerinden üretilen “Şifre” bilgileri ile giriş yapılabilmektedir.

Sisteme giriş yapıldıktan sonra, sol menüde “Sistem Yönetimi" başlığı altında yer alan “Defter İşlemleri” menüsü tıklanarak,  “Defter İşlemleri”nden” işlem yapılmak istenen dönem ve defter seçilerek, “işlem yap” butonu tıklanır. Diğer taraftan, “Varsayılan Olarak Ayarla” seçimi yapılır ise, tekrar değişiklik yapılıncaya kadar Sisteme her girişte seçilen dönem ve defter üzerinde işlem yapılır.

Sisteme giriş yaptıktan sonra, sol menüde “Muhasebe Bilgileri” başlığı altında yer alan “Defter” menüsü tıklanarak defter türü seçilir. Başlangıç ve bitiş tarihlerinden hangi aralıkta defter oluşturulmak isteniyorsa seçim yapılarak “Görüntüle” butonuna basıldığında defter görüntülenebilir.

Sisteme giriş yaptıktan sonra, sol menüde yer alan “Muhasebe Bilgileri” başlığı altında yer alan “Hesap Özeti” menüsü tıklanarak hesaplama türü “ticari” veya “mali” seçilir. Başlangıç ve bitiş tarihlerinden hangi aralıkta hesap özeti oluşturulmak isteniyorsa seçim yapılarak “Oluştur” butonuna basıldığında hesap özeti görüntülenebilir.

7338 Sayılı Vergi Usul Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun 26/10/2021 tarihli ve 31640 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Söz konusu Kanun ile 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununa mükerrer 20 nci maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki madde eklenmiştir."Bu Kanuna göre kazançları Basit Usulde tespit olunan mükelleflerin 46 ncı maddeye göre tespit edilen kazançları gelir vergisinden müstesnadır. “Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi” (Beyana Tabi Geliri Sadece Basit Usulde Tespit Edilen Ticari Kazançlardan İbaret Olanlar İçin) (1001C) vermeyeceklerdir.